ÖĞRETMEN ALIMINDA MÜLAKATIN İŞLEVİ

Mülakat, iş yaşamında insanların bir işe uygunluğunu görüşme yoluyla  ölçmeye yarayan bir seçme yöntemidir. Türkiye’ de özellikle özel sektörün uyguladığı bu yöntem, yurtdışında iş hayatının her alanında işe alımlarda uygulanmaktadır. İnsanların kendini ifade etme becerilerini, anlama, anlatma ve konuşma becerilerini ölçmek için idealdir. Kişinin birçok yönü işe uygunluğu açısından sınanabilir mülakat sistemiyle.

Türkiye’ de son zamanlarda pek çok tepki çekti mülakatın öğretmen alımında uygulanması. İnsanlar mülakat şartı gelmesinden yakınıyor çünkü pilot uygulaması yapılmadı ve hemen uygulanmaya konuldu. Ülkemizde insanların birbirlerine güveni olmadığı için öğretmen alımında mülakat sistemi uygulanırken sıkıntılar çıkacağından bahsedildi. Geleceğinizi emanet edeceğiniz nesillere eğitim verecek olan öğretmenin mülakata tabi olması neden bu kadar büyük tepki çekti? Bunun nedenlerini öğrencilerin bir stresi daha kaldırmak istememelerine de bağlayabiliriz. Çünkü üniversite bitirip, KPSS’ ye girip yeterli sıralamaya girip, tekrar bir de mülakat için hazırlanmak çok zorlu ve meşakkatli bir süreç. İkinci olarak insanlar mülakat komisyonunda bağlantısı olan kişilerin sınavdan düşük not alsalar bile emeğiyle sınavdan yüksek puan alanları geçeceğini düşünüyorlar. Bu yüzden tepeden düşer gibi gelen mülakat sistemi çok tepkilere neden oldu ve hala olmakta.

Acaba mülakat sistemi üniversiteye alım zamanı yapılsa ve insanlar yetenekleri ve ilgileri doğrultusunda başarılı olabilecekleri alanları seçebilse daha iyi olmaz mıydı? Mülakatlara kriterler konulsa ve insanlar başarılı olabilecekleri alanlarda ilerleme fırsatı bulurlar ve daha faydalı işler yapabilirler. Güzel Sanatlar Fakültesinde ve Spor Yüksek Okullarında mülakat benzeri yetenekleri ölçen sınavlar yapılmakta ve eğer kişiler yetenekli ve başarılılarsa okullara kabul edilmekteler. Öğretmenlik mesleği için de gerekli olan düşündüğünü anlatabilme, düzgün konuşabilme, sabırlı olabilme gibi yetenekler en başında üniversiteye girişte yapılsa daha yeterlilik sahibi öğretmenler yetişebilir. Öğretmen adaylarının üniversitede de bir takım yeterlilikler kazanacağı kaçınılmaz bir gerçektir fakat öğretmenliğe yatkın kişileri tam anlamıyla seçip üniversitede gelişimlerini sağlamak daha mantıklı olacaktır.

Mülakat büyük bir hazırlık gerektirir hem komisyondaki kişilerin seçim aşaması için hem de mülakata girecek olan adaylar için. Komisyonun alanında uzman kişilerden ve mutlaka psikoloji uzmanından oluşması gerekir. Psikoloji öğretmenlik mesleği açısından önemlidir. Çünkü insanla uğraşan bir meslektir öğretmenlik. Ergen ve çocuk psikolojisinden anlayabilmelidir öğretmen. KPSS ile sadece bilgi ve zekâsını ölçebilirsin öğretmenin fakat öğretmenlik için gereken diğer özelliklerini ölçmemiz mümkün değildir. O yüzden mülakat bu konuda gereklidir.

Bir öğretmenin zeki ve çözüm odaklı olması gerekir. Bu özellikleri ölçmek sadece okuduğunu anlamaya ve bilgiye dayalı bir sınavla gerçekleşmesi zordur. İlgileri, davranışları ve düşüncelerinin de bilinmesi gerekir. Bu zorunluluklar da mülakatın gerekli olduğu göstermektedir. Fakat şuan öğretmen alımında mülakatın her öğretmenin 15 dakika süresi olacak şekilde uygulanması ve oldu bittiye getirilmesi yanlıştır. Gerektiği gibi ince eleyip sık dokunarak ve her kesin eşit ve adil bir şekilde sınandığı bir mülakat sistemi gerekmektedir.

Öğretmenlik mesleği hafife alınacak bir meslek değildir. Kendini yetiştirmiş ve gerçekten öğretmenliğe ilgisi olan kişilerin seçilmesi gerekmektedir. Adaletli bir mülakat sistemi ihtiyacımız olan sınama durumudur ve gereklidir. Hakkıyla ve gereği gibi yapılan bir mülakat sistemi,  sadece sınavla yapılan işe alım sisteminden daha faydalıdır. Fakat ülkemizde tek başına mülakat şuan için yeterli değildir. Yazılı sınavdan belirli puan almış kişilerin bir de mülakata girip oradan yeterli puan alması daha adaletli görülmektedir. İlerleyen süreçlerde mülakat sistemi profesyonelce uygulanmaya başladığı zaman belki de sınava girmeden direkt eğitim fakültesi veya pedagojik formasyon alan öğretmen adaylarının sadece mülakata girip işe alınması da gerçekleşebilir. Çünkü eğitim fakültesini bitiren bir kişi öğretmen olmaya hak kazanmıştır. Ya eğitim fakülteleri iyice denetlenmeli ve herkesi mezun olmasına izin verilmemeli ya da mülakatsız öğrenci alımı yapılmamalıdır fakültelere.